Oudervervreemding. Feiten en gevolgen

Oudervervreemding feiten en gevolgen

Definitie van ouderlijke vervreemding:

De onwil of weigering van een kind om een relatie met een ouder te hebben om onlogische, onware of overdreven redenen.

Er is een spectrum van oudervervreemding, van mild tot ernstig. In milde gevallen kan het kind een goede relatie hebben met de wensouder, mits de vervreemdende ouder niet aanwezig is.

Symptomen

Veel voorkomende symptomen van oudervervreemding bij een kind zijn:

Openlijke uitingen van vijandigheid tegenover de doelouder.
Extreme polarisatie – één ouder is alleen maar goed en één ouder is alleen maar slecht.
Campagne van denigreren van de ouder.
Ongefundeerde rationalisaties voor hun klachten over de doelouder.
Geleende scenario’s gecreëerd door de vervreemdende ouder.
Het verspreiden van vijandigheid over de doelouder naar andere mensen.
Gebrek aan openlijke ambivalentie, schuld of wroeging voor hun afwijzing.
Automatisch de kant kiezen van de vervreemdende ouder in elke ruzie of conflict.
Kenmerken van vervreemdend gedrag door een ouder:
Intentie om de andere kind-ouder relatie te kwetsen of te vernietigen en om de andere ouder te kwetsen, terwijl de andere ouder gemotiveerd is om deze dingen te vermijden. Oudervervreemding omvat niet situaties waarin een ouder of het kind ervoor kiest om hun relatie te beëindigen. Het omvat niet de stappen van een ouder om een kind te beschermen tegen echt misbruik door de andere ouder.
Gebeurd over een langere periode – een patroon van gedrag in plaats van een enkele handeling.

Variërend van mild tot ernstig en expliciet.

Het kind wordt gebruikt als een instrument om de ouder te kwetsen.

Incidentie:

Voogdijstatus is de belangrijkste voorspeller van wie waarschijnlijk zal vervreemden, eerder dan geslacht op zich. Niet-voogdelijke ouders kunnen zich schuldig maken aan vervreemdend gedrag, maar dit is zeldzaam.

De prevalentie is moeilijk te meten omdat er geen nauwkeurige diagnose bestaat.

Oudervervreemding in de wet:

In 2010 heeft Brazilië een wet aangenomen die oudervervreemding strafbaar stelt op grond van het feit dat het “moreel misbruik” is – een schending van het fundamentele recht van het kind op gezonde gezinsinteracties en een gezinsleven.

In 2015 erkende het Australische Federale Hof oudervervreemdend gedrag als een vorm van gezinsgeweld dat kinderen schade toebrengt.

Onderzoek naar oudervervreemding:

Meer dan 1.000 boeken, hoofdstukken en onderzoeksartikelen over oudervervreemding gepubliceerd, veelal juridische case reviews, expert opinions, klinische case studies en kwalitatieve onderzoeken.

Onderzoek naar de prevalentie, oorzaken, diagnose en beoordeling, en behandelingsresultaten is zeer beperkt.

Oudervervreemding als kindermishandeling

De onderzoekers belichten aspecten van oudervervreemding die overeenkomen met definities van kindermishandeling.

Oudervervreemding als emotionele/psychologische agressie:

Het creëren van angst bij kinderen dat de doelouder gevaarlijk zou kunnen zijn.
Kinderen schuldig laten voelen of belachelijk maken omdat ze warmte of loyaliteit tonen aan de doelouder en hun uitgebreide familie.
Intrekken van liefde en genegenheid wanneer kinderen over de andere ouder praten.
Kinderen ondervragen na bezoeken aan de andere ouder en/of hen dwingen om kleding, geschenken of herinneringen aan de andere ouder weg te gooien.
De identiteit van kinderen aantasten door hen te vertellen dat de andere ouder uit hun leven verdwijnt – bv. een stiefouder als vervanger voorstellen, de achternaam van de kinderen veranderen.
Kinderen valse informatie geven – bv. hun herinneringen aan de ouder vervormen met valse en negatieve details, doen alsof de andere ouder niet is komen opdagen om de kinderen op een gepland tijdstip te zien.
Kinderen dwingen binaire beslissingen te nemen – bv. hen vertellen dat ze slechts één ouder kunnen zien, niet allebei.
Kinderen gebruiken om te spioneren in het huis van de andere ouder.
Kinderen verantwoordelijk stellen voor schendingen van gerechtelijke bevelen.
Ouderlijke vervreemding als verwaarlozing van het kind:
Het plaatsen van de behoeften van de vervreemdende ouder boven de behoefte van de kinderen om geliefd te zijn en verzorgd te worden door de andere ouder.
Emotioneel onbeschikbaar zijn voor kinderen door de eigen psychologische pathologie van de ouders.
Het uiten van valse beschuldigingen van misbruik en het verzinnen van ziekte in een poging om de voogdij over de kinderen te krijgen en contact met de andere ouder te voorkomen.
Het geven van valse medicatie-informatie aan de andere ouder om de exclusieve zorg voor de medische behoeften van de kinderen te rechtvaardigen.
Het inschakelen van professionals om kinderen te “helpen” om te gaan met het vermeende gedrag van de andere ouder. Sommige vervreemdende ouders gebruiken de ene professional na de andere als iedereen begint te vermoeden wat er werkelijk aan de hand is.
Het isoleren van kinderen van leeftijdsgenoten die hun afwijzing van de andere ouder in twijfel zouden kunnen trekken.
Ouderlijke vervreemding als lokale en administratieve agressie:
Het uiten van valse beschuldigingen van misbruik tegen de andere ouder aan autoriteiten en diensten. Soms worden kinderen bij dit proces betrokken.
Ouderlijke vervreemding als fysieke en seksuele agressie:
Het slaan van kinderen wanneer zij uiting geven aan hun verlangen om een band met de andere ouder te hebben.
De andere ouder verhinderen de kinderen te beschermen tegen een nieuwe partner met een verleden van seksuele of gewelddadige misdrijven.
Ouderlijke vervreemding als intiem partnergeweld

De onderzoekers brengen ook veelvoorkomende gedragingen bij ouderschapsvervreemding in kaart met gedragingen die veel voorkomen bij intiem partnergeweld: agressie, dwangcontrole, fysieke bedreigingen, uitbuiting van de geheimen van het slachtoffer, liegen over gebeurtenissen in het verleden om ouderschapsplannen te wijzigen, stalking, en juridische/administratieve agressie. Aangezien de meeste vervreemdende ouders de voogdijouder zijn, kunnen zij de macht van hun situatie gebruiken om het slachtoffer in angst te laten leven voor een totale verbreking van het contact met het kind.

In alle gevallen zijn kinderen het slachtoffer wanneer zij getuige zijn van het misbruik of er de gevolgen van ondervinden.

Gevolgen voor het kind van ouderlijke vervreemding

De praktijk zal pas ingrijpen wanneer de ernst van het misbruik een bepaalde drempel bereikt. Dit vereist een nauwkeurige en deskundige diagnose, die wordt bemoeilijkt door het gebrek aan systematisch en empirisch onderzoek naar de oorzaken van ouderlijke vervreemding.

Ernstige ouderlijke vervreemding heeft duidelijke en onmiddellijke gevolgen voor het kind, maar ook milde en matige vormen kunnen aanzienlijke schade veroorzaken die vele jaren kan duren. Deze schade gaat verder dan alleen de gevolgen van blootstelling aan conflicten en ouderlijke pathologie.

Voorbeelden van negatieve gevolgen van ouderlijke vervreemding die uit onderzoek naar voren zijn gekomen zijn:

Een laag gevoel van eigenwaarde.
Het gevoel in de steek gelaten en niet geliefd te zijn.
Onvermogen om verdriet te uiten.
Zelfhaat door het internaliseren van de haat gericht op één ouder.
Verstoorde gehechtheid aan beide ouders.
Stoornissen in middelenmisbruik.
Schuldgevoelens.
Angst.
Geestesziekte.
Verstoorde psychosociale ontwikkeling, bijvoorbeeld in het omgaan met interpersoonlijke conflicten en het ontwikkelen van empathie.
Slechte academische prestaties.
Slechte lichamelijke gezondheid.

De moeilijkheden van het opsporen van ouderlijke vervreemding

Ouderlijke vervreemding kan moeilijk op te sporen zijn omdat het een gedragspatroon is dat zich over een langere periode uitstrekt, eerder dan een afzonderlijke actie.

Een ander belangrijk probleem bij het opsporen van oudervervreemding is dat veel professionals geloven dat oudervervreemding alleen voorkomt in relaties met veel conflicten, en dat daarom beide ouders verantwoordelijk worden gehouden voor de situatie. Een dergelijke wederkerigheid bestaat in sommige gevallen wel, maar kan niet worden verondersteld; in veel gevallen is slechts één ouder de dader. In deze gevallen is het gedeeltelijk verantwoordelijk stellen van het slachtoffer een uiting van victim blaming, een welbekend verschijnsel op het gebied van intiem partnergeweld.

De ouders van het slachtoffer kunnen vergeldingsmaatregelen nemen, bijvoorbeeld door hun reputatie te verdedigen tegen een campagne van kleinering, en zij kunnen dit op ongepaste manieren doen. Het is echter belangrijk dit patroon te onderscheiden van wederzijdse agressie. Slachtofferouders kunnen er ook bewust voor kiezen om agressief gedrag niet te beantwoorden, om niet verstrikt te raken in de pathologie van de vervreemdende ouder, of uit angst voor de macht die de vervreemdende ouder heeft over de relatie met de kinderen.

Onwetendheid bij professionals

Een ander probleem is de onwetendheid over dit onderwerp bij professionals. “Om oudervervreemdend gedrag te erkennen en te accepteren als een vorm van ernstige kindermishandeling en IPV,” stellen de onderzoekers, “is een duidelijke en precieze definitie van het fenomeen oudervervreemding nodig, en de precieze aard van de schade die ouders en kinderen ondervinden als gevolg van oudervervreemdend gedrag moet ondubbelzinnig zijn.”

Reageren op ouderlijke vervreemding

Om toekomstige schade aan kinderen die getroffen zijn door ouderlijke vervreemding te voorkomen, bevelen de onderzoekers een familiesysteembenadering aan waarbij zowel de slachtoffers als de dader betrokken worden. Ze waarschuwen tegen een aanpak die zich alleen richt op de slachtoffer-ouder of het kind.

Zij bevelen vijf interventies aan.

Onderwijs voor jongeren, zodat ze misbruik kunnen herkennen en stappen kunnen ondernemen om zichzelf te beschermen.
Aandacht voor het probleem in het onderwijs voor ouders over opvoeden na een scheiding.
Klinische interventies voor kinderen om de aangerichte schade te herstellen. Daarvan zijn er weinig, maar één – het Family Bridges Program – is speciaal ontwikkeld om kinderen te helpen een gezonde relatie met beide ouders op te bouwen.
In sommige gevallen de omkering van de wettelijke voogdij, zodat de kinderen niet aan de primaire zorg van een mishandelende ouder worden overgelaten. Dit moet gepaard gaan met behandeling van de mishandelende ouder en vervolgens met herenigingsprogramma’s om de relatie tussen beide ouders en de kinderen te herstellen.
In familierechtbanken moet, wanneer kinderen een ouder volledig afwijzen, een specifiek op de situatie afgestemd proces worden gevolgd: (1) intensievere samenwerking tussen juridische en gezondheidswerkers, (2) specifieke gerechtelijke bevelen die duidelijke grenzen stellen aan de vervreemdende ouder, (3) onderwijs voor rechters over de aard van oudervervreemding, de gevolgen ervan voor kinderen en effectieve manieren om deze te verzachten. Bovendien moeten rechters zich ervan bewust zijn dat het toekennen van het exclusieve hoederecht om conflicten te beperken, kinderen blootstelt aan het misbruik van ouderlijke vervreemding.

Bron:

Childandfamilyblog.com

Parental alienation facts

Definition of parental alienation:

A child’s reluctance or refusal to have a relationship with a parent for illogical, untrue or exaggerated reasons.
There is a spectrum of parental alienation, from mild to severe. In mild cases, the child may enjoy a good relationship with the target parent provided the alienating parent is not present.

Common symptoms of parental alienation seen in a child:

Open expressions of hostility towards the target parent.
Extreme polarisation – one parent is all good and one parent all bad.
Campaign of denigration of the target parent.
Unfounded rationalisations for their complaints about the target parent.
Borrowed scenarios created by the alienating parent.

Spreading animosity about the target parent to other people.
Lack of overt ambivalence, guilt or remorse for their rejection.
Automatically siding with the alienating parent in any argument or conflict.

Characteristics of alienating behavior by a parent:

Intention to hurt or destroy the other child-parent relationship and to hurt the other parent, while the other parent is motivated to avoid these things. Parental alienation does not include situations where one parent or the child is choosing to end their relationship. It does not include steps by one parent to protect a child from genuine abuse by the other parent.

Enacted over an extended period of time – a pattern of behavior rather than a single action.
Ranging from mild to severe and explicit.
Use of the child as an instrument to hurt the target parent.

Incidence:

Custodial status is the main predictor of who is likely to alienate, rather than gender per se. Non-custodial parents can engage in alienating behavior, but it is rare.

Prevalence is hard to measure because of the absence of an accurate diagnosis.

Parental alienation in the law:

In 2010, Brazil passed a law criminalizing parental alienation on the grounds that is it “moral abuse” – a violation of the child’s fundamental right to have healthy family interactions and family life.
In 2015, the Australian Federal Court recognised parental alienating behaviors as a form of family violence that causes harm to children.

 Parental alienation research:

Over 1,000 books, chapters and research articles on parental alienation published, mostly legal case reviews, expert opinions, clinical case studies and qualitative research studies.
Research on the prevalence, causes, diagnosis and assessment, and treatment outcomes is highly limited.

Parental alienation as child abuse

The researchers highlight aspects of parental alienation that correspond with definitions of child abuse.

Parental alienation as emotional/psychological aggression:

Creating fear in children that the target parent might be dangerous.
Making children feel guilty or ridiculing them for showing warmth or loyalty to the target parent and their extended family.
Withdrawing love and affection when children talk about the other parent.
Interrogating children after visits to the other parent and/or forcing them to throw away any clothing, gifts or reminders of the other parent.
Corrupting children’s identity by telling them the other parent is disappearing from their life – e.g., introducing a step-parent as a replacement, changing the children’s surname.

Presenting false information to children – e.g., distorting their memories of the parent with false and negative details, pretending that the other parent failed to turn up to see the children at a scheduled time.
Forcing children to make binary decisions – e.g., telling them they can see only one parent, not both.
Using children to spy in the home of the other parent.
Holding children responsible for violations of court orders.

Parental alienation as child neglect:

Placing the needs of the alienating parent before the children’s need to be loved and cared for by the other parent.
Being emotionally unavailable to children through parents’ own psychological pathologies.
Making false allegations of abuse and fabricating illness in an attempt to get custody of children and prevent contact with the other parent.
Giving false medication information to the other parent to justify sole care of children’s medical needs.
Using professionals to “help” children cope with the alleged behaviors of the other parent. Some alienating parents work through one professional after another as each starts to suspect what is really happening.

Isolating children from peers who may question their rejection of the other parent.

Parental alienation as local and administrative aggression:

Making false allegations of abuse against the other parent to authorities and services. Sometimes children are co-opted into this process.

Parental alienation as physical and sexual aggression:

Hitting children when they express a desire to be connected with the other parent.

Preventing the other parent from protecting the children against a new partner with a history of sexual or violent offences.

Parental alienation as intimate partner violence

The researchers also map common behaviors in parental alienation to behaviors common in intimate partner violence: aggression, coercive control, physical threats, exploitation of the victim’s secrets, lying about past events to modify parenting plans, stalking, and legal/administrative aggression. As most alienating parents are the custodial parents, they can use the power of their situation to keep the victim living in fear of total cessation of contact with the child.

In all cases, children are victims when they witness the abuse or are affected by it.

Impacts on the child of parental alienation

Practitioners will intervene only when the severity of abuse reaches a certain threshold. This requires accurate and skilled diagnosis, which is made more difficult by the lack of systematic and empirical research on the causes of parental alienation.

Severe parental alienation has obvious and immediate impacts on the child, but mild and moderate forms can also cause significant harm which can go on for many years. This harm goes beyond just the impacts of being exposed to conflict and parental pathology.

Examples of negative impacts of parental alienation found in research include:

Low self-esteem.
Feeling abandoned and unloved.

Inability to express grief.
Self-hatred through internalising the hate targeted at one parent.
Disturbed attachment to both parents.
Substance abuse disorders.
Guilt.

Anxiety.
Mental illness
Disturbed psychosocial development, for example, in handling interpersonal conflict and developing empathy.
Poor academic performance.
Poor physical health.

The difficulties of detecting parental alienation

Parental alienation can be hard to detect because it is a pattern of behavior extended over time, rather than a distinct action.

Another key difficulty regarding detection is that many professionals believe parental alienation occurs only in high-conflict relationships, and therefore both parents are held responsible for the situation. Such reciprocity does exist in some cases, but it cannot be assumed; in many cases, only one parent is the perpetrator. In these cases, holding the victim partly responsible is a manifestation of victim blaming that is a well-recognised feature in the field of intimate partner violence.

Victim parents may retaliate, for example, by defending their reputation against a campaign of derogation, and they may do this in inappropriate ways. It is important, however, to distinguish this pattern from mutual aggression. Likewise, victim parents may deliberately choose not to reciprocate any aggressive behavior in order not to become enmeshed in the alienating parent’s pathology, or in fear of the power that the alienating parent has over their relationship with the children.

A further difficulty is ignorance about the issue among professionals. “For parental alienating behaviors to be recognized and accepted as a form of serious child maltreatment and IPV ,” the researchers argue, “a clear and precise definition of the phenomenon of parental alienation is needed, and the exact nature of the harms befalling targeted parents and children as a result of parental alienating behaviors needs to be unambiguous.”

Responding to parental alienation

To prevent future harm to children affected by parental alienation, the researchers recommend taking a family systems approach that engages both the victims and the perpetrator. They warn against any approach that engages only with the victim parent or child.

They recommend five interventions.

Education for young people so that they can recognise abuse and take steps to protect themselves.

Address the issue in education for parents on parenting after separation.

Clinical interventions for children to repair the damage done. There are few of these, but one – the Family Bridges Program – has been specifically developed to help children to have a healthy relationship with both parents.

In some cases, the reversal of legal custody, so that children are not left in the primary care of an abusive parent. This should be accompanied by treatment for the abusive parent and then reunification programs to restore both parental relationships with the children.

In family courts, when children fully reject a parent, a process specifically adapted to the situation: (1) more intensive collaboration between legal and health professionals, (2) specific court orders setting clear boundaries for the alienating parent, (3) education for judges on the nature of parental alienation, its impacts on children and effective ways of mitigating these. Moreover, judges should be aware that awarding sole custody to reduce conflict leaves children exposed to the abuse of parental alienation.