Huisarts geeft cursus in vechtscheidingen voor advocaten en hulpverleners
Bond: Erik Hagelstein, AD, 13-10-2021
Huisarts Arjen ziet zijn kinderen al elf jaar niet: nu geeft hij cursus in vechtscheidingen
WINTERSWIJK – Dat kinderen lijden onder vechtscheidingen staat vast. Soms gaat het heel erg mis en ziet één van de ouders zijn of haar kinderen niet meer. Het overkwam de Winterswijkse huisarts Arjen van de Linde. Hij geeft cursussen aan advocaten en hulpverleners om signalen te herkennen en erger te voorkomen.
Ouderverstoting. Zo wordt het verschijnsel genoemd waarbij deren één van hun ouders niet meer (willen) zien. Beschuldigingen, manipulatie en veel procedures en ellende gaan er aan vooraf. Hulpverleners, advocaten en rechters slagen er niet in het tij te keren.
Dat moet anders, vindt ervaringsdeskundige en huisarts Arjen van de Linde (59) uit Winterswijk. ,,Ik ga de wereld niet veranderen, maar er zijn manieren om erger te voorkomen en signalen te onderkennen dat het heel erg fout gaat.”
We hebben de signalen dat het heel fout dreigde te gaan niet goed opgepakt. En als ze dat wel deden werd er niet doorgepakt
Arjen van de Linde
Samen met psycholoog Ruud Storck van zijn huisartsenpraktijk Boer Balink heeft hij een cursus opgezet voor advocaten, hulpverleners, beleidsmakers en, hoopt hij uiteindelijk, ook rechters.
Kinderen worden gebruikt als wapen
Naar schatting vijf keer per jaar komen er kinderen in zijn door vier huisartsen bemenste praktijk in Winterswijk met klachten die samenhangen met de vechtscheiding van ouders. ,,Van heel klein tot bijna volwassen.’’ Kinderen lijden onder de strijd. Soms worden ze gebruikt als wapen en komt de relatie met één van de ouders zwaar onder druk te staan. Een enkele keer zo zwaar dat ze noodgedwongen een keuze tegen één van de ouders maken.
Arjen van de Linde kan er over meepraten. De laatste elf jaar heeft hij zijn drie kinderen, ze zijn inmiddels 30, 28 en 24 jaar oud, niet meer gezien. Daar ging een gitzwart proces aan vooraf, waarbij met name hulpverleners van de Raad voor de Kinderbescherming en jeugdzorg in zijn optiek steken lieten vallen. ,,Ze hebben de signalen dat het heel fout dreigde te gaan niet goed opgepakt. En als ze dat wel deden werd er niet doorgepakt’’, is zijn conclusie.
Cursus
Dankzij contacten met de Vereniging van Familierecht Advocaten en Scheidingsmediators (VFAS) ontstond het idee om een cursus te ontwikkelen. Samen met praktijkpsycholoog Ruud Storck begeleidde hij tot dusver pakweg zes groepen van tien tot vijftien mensen. ,,Tot corona ons in de weg ging zitten. Maar we pakken het weer op’’, zegt de huisarts.
Zorg voor kinderen is prioriteit
Volgens hem kunnen advocaten signalen herkennen in situaties waarin het conflict dreigt te escaleren. ,,Dat is natuurlijk best lastig voor ze, want ze worden ingehuurd om de belangen van hun cliënt te behartigen. Toch zie je nu een ontwikkeling, zeker bij rechters, waarin iedereen zich realiseert: de eerste prioriteit is de zorg voor de kinderen.’’
Natuurlijk moeten advocaten niet zelf voor therapeut gaan spelen, dat moet ik ook niet doen
Niet ingewikkeld
Het lesmateriaal is geen hogere wiskunde, benadrukt Van de Linde. ,,Er zit bijvoorbeeld een simpele vragenlijst bij. Gebruikt het kind woorden die eigenlijk niet bij de leeftijd passen? Natuurlijk moeten advocaten niet zelf voor therapeut gaan spelen, dat moet ik ook niet doen. Maar ze kunnen wel om nader onderzoek vragen om de feiten boven water te krijgen en rechters adviseren stappen te ondernemen.’’
Bij elke scheiding komen emoties als boosheid, verdriet, schaamte en verzet naar boven. Kinderen raken in de knel, hun loyaliteit staat onder druk, er worden beschuldigingen geuit. In de meeste gevallen komt het uiteindelijk goed en helpt enige druk op de partners om hun gedrag te veranderen en de strijdbijl te begraven. Soms echter gaat het gruwelijk mis. Zoals na de scheiding van Arjen van de Linde. De strijd was bitter en duurde jaren.
Vaak vechtscheiding bij partner met persoonlijkheidsstoornis
Amerikaans onderzoek heeft uitgewezen dat 60 tot 70 procent van de vechtscheidingen wordt veroorzaakt door partners met een persoonlijkheidsstoornis. ,,Die is volledig ingeslepen, niet te behandelen, nauwelijks te beïnvloeden’’, zegt hij. Bij conflictscheidingen komt volgens onderzoek in 50 tot 80 procent huiselijk geweld voor. Tegen partners, kinderen, zelfs tegen huisdieren.
Het blijft natuurlijk heel bitter. Zelfs bij misdadigers zie je vaak dat het contact op enige manier wordt hersteld
Ik zie mijn kinderen niet meer
Uiteindelijk, na veel ellende en frustraties, heeft hij zich neergelegd bij de gedachte dat hij zijn kinderen niet meer ziet. ,,Dankzij goede vrienden, professionele begeleiding, mijn werk. Je kunt alles uit de kast halen, via onder toezichtstelling en zelfs gijzeling. Maar dat wilde ik niet. Dat is te schadelijk voor de kinderen. Het blijft natuurlijk heel bitter. Zelfs bij misdadigers zie je vaak dat het contact op enige manier wordt hersteld.’’
Van de Linde kiest er voor om zijn ervaringen te delen, vooral in de hoop dat kinderen er bij gebaat zijn. ,,Ik dacht bij mezelf: ik ben niet dom, heb doorgeleerd. Misschien kan ik iets bijdragen aan verbetering. Mijn moeder zei altijd: ‘Arjen, je hebt hersens. Doe er iets goeds mee’.”
Rechter: systeem jeugdzorg brengt ongekend leed toe
Veilig Thuis, de jeugdbescherming, de Raad voor de Kinderbescherming, de rechterlijke macht: ze krijgen er in een interview afgelopen mei flink van langs van Nathalie van Waterschoot. Een scheiding en de lijdensweg voor haar en haar twee kinderen heeft het vertrouwen in de rechtspraak tijdelijk aangetast.
Het bijzondere is: Van Waterschoot is zelf senior rechter in Amsterdam en was voorzitter van de Nederlandse Vereniging voor Rechtspraak. Ze verwijt de jeugdbescherming gebrek aan deskundigheid en regie, rechters oordelen op basis van foutieve informatie. ,,Het huidige systeem brengt ongekend leed toe’’, aldus de rechter.
Huisarts Arjen van de Linde uit Winterswijk heeft soortgelijke ervaringen. Hij heeft in augustus een interview gegeven in Mr. en Mr. Online, hetzelfde platform voor juristen waarin rechter Nathalie van Waterschoot haar grieven uitte. ,,Ik heb contact met haar gezocht. Binnenkort spreken we elkaar’’, zegt de Winterswijkse huisarts.
Steeds minder vechtscheidingen
Sinds midden jaren negentig schommelt het aantal huwelijken dat in een echtscheiding eindigt rond de 10 per duizend. In 2020 strandden 8,6 van de duizend huwelijken. In de meeste gevallen zijn er kinderen betrokken bij echtscheidingen. In 2020 waren 28.305 minderjarige kinderen betrokken bij een echtscheiding van hun ouders. In 2019 ging het om 29.327 kinderen (Bron: Nederlands Jeugd Instituut).
Het aantal conflictscheidingen is de afgelopen tien jaar enorm gedaald, aldus cijfers van marktonderzoeksbureau Kantar. Nog maar 6 procent van de gestrande huwelijken eindigt met een oordeel van de rechter over de afwikkeling. Dat percentage lag in 2011 nog op 31 procent en in 2018 op 24 procent. De rechtsgang nam in tien jaar met ruim 65 procent af. Er wordt steeds meer in onderling overleg vastgesteld, met of zonder tussenkomst van een advocaat of mediator.
