Hoe emotioneel gezond zijn/waren jouw ouders?

Hoe emotioneel gezond zijn/waren jouw ouders?

Soms is het overduidelijk als je ouders ongezond gedrag vertonen. Vooral als ze je fysiek, seksueel of verbaal mishandelen. De meeste kinderen (jong of als volwassenen) kunnen hun ouders identificeren als overduidelijk schadelijk voor hun ontwikkeling. Maar sommige vormen van emotionele toxiciteit zijn veel moeilijker te zien. In feite is dat een van de dingen die ouders – die wat subtieler zijn – des te schadelijker kan maken: kinderen beseffen vaak niet eens dat ze hieraan onderworpen zijn.

In haar boek “Toxic Parents” bespreekt Susan Forward verschillende typen van emotioneel ongezonde ouders: ontoereikende ouders, controlerende ouders, alcoholisten, verbale misbruikers, fysieke misbruikers en seksueel misbruikers. Maar als je alleen op deze lijst van Susan Forward zou afgaan zou je mogelijk signalen missen dat jij misschien ook in een ongezonde ouder-kind relatie zit.

Onderstaande signalen kunnen aangeven dat je mogelijk in een ongezonde relatie met één of beide ouders zit. Vraag jezelf eens af of je een van onderstaande punten als een patroon herkent:

Merk je dat je excuses verzint voor iedereen die jou niet goed behandelt?

Je zou kunnen denken dat het zinvoller zou zijn als er zou staan: “Je merkt dat je excuses voor je ouders verzint als ze je mishandelen.” Maar als je dit vaker doet, met iedereen die jou slecht behandelt, is er een zeer grote kans dat het aangeleerd gedrag is, waar je op jonge leeftijd mee begonnen bent in relatie tot een ouder. Onze ouders zijn meestal de mensen waar we het meeste op moeten vertrouwen in de wereld, dus het is emotioneel te pijnlijk voor ons om ons op jonge leeftijd voor te stellen dat ze ongeschikt zijn om ons groot te brengen. Daarom richten we de schuld naar binnen en vermoeden we dat al hun tekortkomingen of problemen onze schuld zijn. Wanneer je dit regelmatig en vaak genoeg gedaan hebt, kan deze manier van denken een patroon worden, wat je misschien uitbreidt naar andere belangrijke mensen, zoals in liefdesrelaties, bij collega’s en vrienden.

Voelde het alsof jij meer voor je ouders zorgde, dan zij voor jou?

Als je je als kind in deze situatie bevond, is er een goede kans dat je niet eens besefte dat er iets ongewoon of beschadigend was aan jouw familiedynamiek en dit pas later in het leven besefte. Jouw situatie was de enige die jij kende en daarom leek het normaal voor je. Maar deze omkering van de rollen noemen we parentificatie. Het is een duidelijk teken van een ouder die niet in staat is om zijn kind op te voeden en te beschermen. Hierdoor is het mogelijk dat jij in je huidige relaties ook nog vaak te veel verantwoordelijkheid op je neemt.

Ontdekte je een aantal dingen over het leven sneller dan je eraan toe was?

Dit signaal gaat samen met de vorige: ouders die niet klaar zijn voor het ouderschap hebben vaak moeite met realiseren wanneer ze hun kinderen te snel aan te veel blootstellen. Ze hebben geen gezonde grenzen. Dit kan verschillende vormen aannemen: verslavingen als drugs of alcohol, romantische relaties, financiële problemen, enz. In sommige gevallen heeft je ouder niet alleen een kleine uitglijder gemaakt door je per ongeluk dit deel van hun leven te laten zien, maar je structureel een vertrouweling gemaakt over deze problemen. Terwijl een kind misschien een troostend, niet-oordelend persoon lijkt, om met dergelijke problemen naartoe te gaan, een beroep doen op kinderen om deze emotionele lasten te dragen is niet iets waar een jonger persoon voor is uitgerust om mee om te kunnen gaan.

Zijn de gevoelens van jouw ouders belangrijker dan jouw gevoelens?

Wanneer we spreken over wederkerige relaties, is het belangrijk dat beide personen in de relatie zorgen voor hun eigen emotionele gezondheid. Maar de ouder-tot-kind relatie is anders. Terwijl ouders hun eigen emotionele gezondheid niet zouden moeten negeren, is het hun taak om prioriteit te geven aan het welzijn van hun kind. Een ouder die zo verstrikt zit in zijn eigen gevoelens, dat ze geen aandacht kunnen geven aan die van hun kind, zijn niet volwassen genoeg om hun taken als ouder goed te vervullen. Emotionele verwaarlozing is een van de gevolgen.

Worden jouw grenzen niet gerespecteerd?

Komen ze binnenvallen wanneer zij maar willen? Bellen ze wanneer ze maar willen? Bemoeien ze zich met onderwerpen van jouw leven waarvan jij hebt aangegeven dat je deze niet wilt bespreken of hierover in discussie wilt gaan? Dit soort gedrag kan eruitzien als liefde – “Ze willen gewoon onderdeel uitmaken van mijn leven,” denk je misschien bij jezelf – maar er is een verschil tussen het respectvol tonen van liefde en iemand opdringerig laten weten wat jij wel of niet zou moeten doen.

Word je gecontroleerd en gemanipuleerd?

Bijvoorbeeld, als ze weten dat je nog steeds tot op zekere hoogte financieel afhankelijk van hen bent, kunnen ze dreigen geld achter te houden als je niet doet wat ze zeggen, als het gaat om belangrijke keuzes in het leven. Soms is de manipulatie wellicht subtieler, maar neemt het de vorm aan van het stapelen van schuld, of het onthouden van liefde.

Was of is (ten minste) één lid van jouw familie de zondebok?

Natuurlijk is het altijd mogelijk dat er een lid in jouw familie was die legitiem meer schadelijkere keuzes maakte in het leven dan de rest. Maar een tactiek van toxische ouders kan zijn om hun eigen onzekerheden en problemen te projecteren op een kind. Als kind kan het moeilijk zijn om te beseffen dat je ouders jou of een broer of zus op deze manier verkeerd typeren, maar je zou dit mogelijk duidelijker kunnen gaan zien wanneer je volwassen bent.

Worden kwetsende opmerkingen als grappen gemaskeerd?

We hebben ons waarschijnlijk allemaal wel eens op een bepaald punt in ons leven schuldig gemaakt aan deze passief-agressieve uiting, maar wanneer een ouder dit als gewoonte doet, kunnen kinderen deze woorden als kritiek internaliseren, alsof de ouder deze gemeend zei. Ongezonde ouders doen dit soms bij gevoelige onderwerpen als uiterlijk of carrièrekeuze, wanneer ze hun afkeur willen uiten zonder als een slecht persoon te worden gezien.

Opgroeien met een emotioneel ongezonde ouder kan blijvende psychologische gevolgen hebben. Maar het goede nieuws is dat het niet te laat is om een nieuwe, gezondere relatie te ontwikkelen. Zelfs als je kindertijd al lang voorbij is of als je ouder geen bereidheid toont om te veranderen.

Zelfs als je ouder niet bereid is om een dergelijke stap te nemen, vergeet dan niet dat ongezond ouderschap vaak doorgegeven wordt van generatie op generatie. Dus als jij de cyclus wilt doorbreken kun je stappen ondernemen om ervoor te zorgen dat je niet het gedrag van je ouders gaat kopiëren als je zelf kinderen hebt. Of als je niet meer wilt dat je deze patronen in andere relaties blijft herhalen.